BÀI 26. HIỆU ĐIỆN THẾ GIỮA HAI ĐẦU DỤNG CỤ DÙNG ĐIỆN
I. LÝ THUYẾT TRỌNG TÂM
1. Hiệu điện thế giữa hai đầu dụng cụ dùng điện
+ Trong một mạch điện kín, hiệu điện thế giữa hai đầu vật dẫn tạo ra dòng điện chạy qua vật dẫn đó.
+ Đối với một vật dẫn nhất định (bóng đèn, nồi cơm điện, bàn là điện...) nếu hiệu điện thế giữa hai đầu vật dẫn càng lớn thì cường độ dòng điện chạy qua vật dẫn đó càng lớn.
+ Số vôn ghi trên mỗi dụng cụ dùng điện cho biết giá trị hiệu điện thế định mức của dụng cụ đó. Hiệu điện thế định mức để dụng cụ đó hoạt động bình thường.
2. Lưu ý :
Mỗi dụng cụ hay thiết bị điện là một vật dẫn điện, giữa hai đầu của nó khi chưa mắc vào mạch thì không có hiệu điện thế (hiệu điện thế bằng không). Để mỗi dụng cụ hay thiết bị điện hoạt động bình thường phải đặt vào hai đầu của nó một hiệu điện thế có giá trị định mức bằng số vôn (V) ghi trên dụng cụ đó. Trên các dụng cụ và thiết bị điện được sử dụng không phải với mục đích tiêu thụ điện năng (thí dụ như công tắc, ổ lấy điện, cầu dao, cầu chì...) thường ghi số ampe (A) cho biết cường độ dòng điện lớn nhất mà dụng cụ hay thiết bị đó chịu đựng được.
II. PHƯƠNG PHÁP GIẢI BÀI TẬP
Dạng 1. So sánh độ sáng của các bóng đèn
+ Căn cứ vào hiệu điện thế giữa hai đầu các bóng đèn
+ Hiệu điện thế giữa hai đầu bóng đèn càng lớn thì cường độ dòng điện chạy qua đèn đó càng lớn. Dòng điện qua đèn nào lớn hơn thì đèn đó sáng hơn.
Dạng 2. Giải thích mức độ hoạt động của các thiết bị điện
+ Căn cứ vào hiệu điện thế định mức của thiết bị điện.
+ So sánh hiệu điện thế thực tế giữa hai đầu thiết bị điện với hiệu điện thế định mức của nó để đưa ra một số hiện tượng có thể xảy ra.
III. GIẢI BÀI TẬP SÁCH GIÁO KHOA
Câu C1 (trang 72 SGK Vật Lí 7):Thí nghiệm 1: Nối vôn kế với hai đầu bóng đèn như hình 26.1. Quan sát số chỉ của vôn kế. Nêu nhận xét về hiệu điện thế giữa hai đầu bóng đèn khi chưa mắc vào mạch. |
|
Trả lời:
Giữa hai đầu bóng đèn khi chưa mắc vào mạch có hiệu điện thế bằng không.
Câu C2 (trang 72 SGK Vật Lí 7):Thí nghiệm 2: Sử dụng ampe kế và vôn kế có giới hạn đo phù hợp, mắc mạch điện như sơ đồ hình 26.1, trong đó lưu ý: + Mắc chốt dương (+) của ampe kế và của vôn kế về phía cực dương (+) của ngiồn điện. + Hai chốt của vôn kế được mắc trực tiếp vào hai đầu bóng đèn. |
|
Đọc và ghi số chỉ của ampe kế, của vôn kế khi ngắt và khi đóng công tắc vào bảng 1.
| Loại mạch điện | Kết quả đo | Số chỉ của vôn kế (V) | Số chỉ của ampe kế (V) |
| Nguồn điện 1 pin | Mạch hở | U0 = | I0 = |
| Mạch kín | U1 = | I1 = | |
| Nguồn điện 2 pin | Mạch kín | U2 = | I2 = |
Trả lời:
Tùy vào điều kiện thí nghiệm trên lớp học sinh ghi lại số chỉ của ampe kế, của vôn kế vào bảng 1.
Bảng giá trị tham khảo như sau:
| Loại mạch điện | Kết quả đo | Số chỉ của vôn kế (V) | Số chỉ của ampe kế (V) |
| Nguồn điện 1 pin | Mạch hở | U0 = 0 V. | I0 = 0 A. |
| Mạch kín | U1 = 1,5 V. | I1 = 0,015 A. | |
| Nguồn điện 2 pin | Mạch kín | U2 = 3 V. | I2 = 0,03 A. |
Câu C3 (trang 73 SGK Vật Lí 7):
Từ kết quả thí nghiệm 1 và 2 trên đây, hãy viết đầy đủ các câu sau:
– Hiệu điện thế giữa hai đầu bóng đèn bằng không thì … dòng điện chạy qua bóng đèn.
– Hiệu điện thế giữa hai đầu bóng đèn càng … thì dòng điện chạy qua bóng đèn có cường độ càng …
Trả lời:
– Khi K hở: Hiệu điện thế giữa hai đầu bóng đèn bằng không thì không có dòng điện chạy qua bóng đèn.
– Khi K đóng: Hiệu điện thế giữa hai đầu bóng đèn càng lớn thì dòng điện chạy qua bóng đèn có cường độ càng lớn.
Câu C4 (trang 73 SGK Vật Lý 7):
Một bóng đèn có ghi 2,5 V. Hỏi phải mắc đèn này vào hiệu điện thế là bao nhiêu để nó sáng không bị hỏng?
Trả lời:
Hiệu điện thế định mức của đèn là 2,5 V nên để đèn sáng bình thường thì điện thế nguồn điện bằng điện thế định mức của đèn. Vậy Unguồn điện = 2,5 V.
Câu C5 (trang 73 SGK Vật Lí 7):Hãy quan sát các hình 26.3a và b để tìm hiểu sự tương tự giữa một số bộ phận trong các hình này. Từ đó tìm từ, cụm từ thích hợp cho trong ngoặc (hiệu điện thế, nguồn điện, chênh lệch mức nước, dòng điện, dòng nước) điền vào chỗ trống trong các câu sau: a) Khi có sự … giữa hai điểm A và B thì có … chảy từ A đến B. b) Khi có … giữa hai đầu bóng đèn thì có … chạy qua bóng đèn. c) Máy bơm nước tạo ra sự … tương tự như … tạo ra … |
|
Trả lời:
a) Khi có sự chênh lệch mực nước giữa hai điểm A và B thì có dòng nước chảy từ A đến B.
b) Khi có hiệu điện thế giữa hai đầu bóng đèn thì có dòng điện chạy qua bóng đèn.
c) Máy bơm nước tạo ra sự chênh lệch mực nước tương tự như nguồn điện tạo ra hiệu điện thế giữa hai đầu bóng đèn.
Câu C6 (trang 74 SGK Vật Lí 7):
Trong những trường hợp nàọ dưới đây có hiệu điện thế bằng không (không có hiệu điện thế)?
A. Giữa hai bóng đèn điện đang sáng.
B. Giữa hai cực của pin còn mới
C. Giữa hai cực của bóng đèn pin được tháo rời khỏi đèn pin
D. Giữa hai cực của acquy đang thắp sáng đèn của xe máy.
Trả lời: Chọn C.
Giữa hai đầu của bóng đèn pin được tháo rời khỏi đèn pin có hiệu điện thế bằng không vì khi đó không có dòng điện chạy qua đèn.
Câu C7* (trang 74 SGK Vật Lí 7):Cho mạch điện như sơ đồ hình 26.4. Biết rằng khi công tắc đóng thì đèn sáng. Hỏi khi công tắc ngắt thì giữa hai điểm nào có hiệu điện thế (khác không)? A. Giữa hai điểm A và B. B. Giữa hai điểm E và C. C. Giữa hai điểm D và E. D. Giữa hai điểm A và D. |
|
Trả lời: Chọn A.
Điểm B nối cực (+) và điểm A nối với cực (-) của nguồn điện nên khi ngắt công tắc vẫn có sự chênh lệch điện thế giữa hai điểm A, B.
Câu C8* (trang 74 SGK Vật Lí 7):Vôn kế trong sơ đồ nào trong hình 26.5 có số chỉ khác không? Trả lời: Chọn hình C. Khi mắc đúng vôn kế vào giữa hai cực của nguồn điện (hay pin) thì số chỉ của nó sẽ khác 0 (không). |
|
Hình C có chốt (+) và chốt (–) của vôn kế lần lượt được nối đúng với cực (+) và cực (-) của nguồn điện bằng dây dẫn không bị ngắt mạch nên vôn kế trong sơ đồ của hình C sẽ có số chỉ khác không.
Trên đây là gợi ý giải bài tập Vật Lý 7 bài hiệu điện thế giữa hai đầu dụng cụ dùng điện do giáo viên Ican trực tiếp biên soạn theo chương trình mới nhất. Chúc các bạn học tập vui vẻ.