BÀI 57. THỰC HÀNH
NHẬN BIẾT ÁNH SÁNG ĐƠN SẮC VÀ ÁNH SÁNG KHÔNG ĐƠN SẮC BẰNG ĐĨA CD
I. CHUẨN BỊ
1. Dụng cụ
Đối với mỗi nhóm học sinh:
- Một đèn có dây tóc đặt trong chao đèn, có thể che bằng những tấm lọc màu khác nhau.
- Một bộ các tấm lọc màu đỏ, vàng, lục, lam
- Một đĩa CD.
2. Về lí thuyết
- Ánh sáng đơn sắc là ánh sáng có một màu nhất định và không thể phân tích ánh sáng đó thành các ánh sáng có màu khác được.
- Ánh sáng không đơn sắc tuy cũng có một màu nhất định, nhưng nó là sự pha trộn của nhiều ánh sáng màu; do đó ta có thể phân tích ánh sáng không đơn sắc thành nhiều ánh sáng màu khác nhau.
- Có nhiều cách phân tích ánh sáng (dùng lăng kính, dùng đĩa CD,...). Trong bài này ta phân tích ánh sáng bằng đĩa CD.
- Chiếu ánh sáng cần phân tích vào mặt ghi của đĩa CD (nếu không có đĩa CD thhì có thẻe dùng con tem hình tròn dán ở sau sách giáo khoa của Nhà xuất bản Giáo dục). Quan sát ánh sáng phản xạ. Cần nghiêng đi nghiêng lại mặt đĩa để thay đổi góc tới của chùm sáng trên mặt đĩa. Chú ý là chỉ cho ánh sáng cần phân tích (không cho các ánh sáng khác) chiếu vào mặt đĩa.
- Nếu thấy ánh sáng phản xạ chỉ có một màu nhất định thì ánh sáng chiếu đến đĩa CD là ánh sáng đơn sắc.
- Nếu phát hiện ra trong ánh sáng phản xạ có những ánh sáng màu khác nhau thì ánh sáng chiếu đến đĩa CD là ánh sáng không đơn sắc.
II. NỘI DUNG THỰC HÀNH
1. Lắp rắp thí nghiệm
- Lần lượt chắn các tấm kính lọc màu trước đèn rồi đưa đĩa CD vào chùm ánh sáng ló ra. Phải cầm đĩa trong tay sao cho có thể thay đổi độ nghiêng của đĩa một cách dễ dàng. Quan sát ánh sáng phản xạ để có thể rút ra những nhận xét cần thiết.
- Thí nghiệm phải làm trong phòng tối hoặc trong một cái hộp to bằng bìa cứng (chẳng hạn thùng cactông đựng tivi)
2. Phân tích kết quả
- Trong ánh sáng phản xạ có những màu nào? Từ đó rút ra kết luận, ánh sáng chiếu đến đĩa CD là ánh sáng đơn sắc hay ánh sáng không đơn sắc.
III. MẪU BÁO CÁO (Tham khảo)
NHẬN BIẾT ÁNH SÁNG ĐƠN SẮC VÀ ÁNH SÁNG KHÔNG ĐƠN SẮC BẰNG ĐĨA CD
Họ và tên: …………………………………… Lớp: ………………………………..
1. Trả lời câu hỏi
a) Ánh sáng đơn sắc là gì ?
Trả lời: Ánh sáng đơn sắc là ánh sáng có một màu nhất định và không thể phân tích ánh sáng đó thành các ánh sáng có màu khác được.
b) Ánh sáng không đơn sắc là gì ?
Trả lời: Ánh sáng không đơn sắc tuy cũng có một màu nhất định, nhưng nó là sự pha trộn của nhiều ánh sáng màu; do đó ta có thể phân tích ánh sáng không đơn sắc thành nhiều ánh sáng màu khác nhau.
c) Trình bày cách nhận biết ánh sáng đơn sắc hoặc không đơn sắc bằng đĩa CD.
Trả lời: Chiếu ánh sáng cần phân tích vào mặt ghi của đĩa CD (nếu không có đĩa CD thì có thể dùng con tem hình tròn dán ở sau sách giáo khoa của Nhà xuất bản Giáo dục). Quan sát ánh sáng phản xạ. Cần nghiêng đi nghiêng lại mặt đĩa để thay đổi góc tới của chùm sáng trên mặt đĩa. Chú ý là chỉ cho ánh sáng cần phân tích (không cho ánh sáng khác) chiếu vào mặt đĩa.
- Nếu thấy ánh sáng phản xạ chỉ có một màu nhất định thì ánh sáng chiếu đến đĩa CD là ánh sáng đơn sắc
- Nếu phát hiện ra trong ánh sáng phản xạ có những ánh sáng màu khác nhau thì ánh sáng chiếu đến đĩa CD là ánh sáng không đơn sắc.
2. Kết quả
a) Màu của các ánh sáng được phân tích ra từ các ánh sáng màu tạo ra nhờ các tấm lọc màu khác nhau
Bảng 1
Kết quả quan sát | Các màu của ánh sáng được phân tích ra | Ánh sáng màu được tạo ra nhờ tấm lọc là đơn sắc hay không đơn sắc |
Lần thí nghiệm | ||
Với tấm lọc màu đỏ | Màu đỏ | Đơn sắc |
Với tấm lọc màu vàng | Màu vàng | Đơn sắc |
Với tấm lọc màu lục | Màu lục | Đơn sắc |
Với tấm lọc màu lam | Màu lam | Đơn sắc |
b) Kết luận chung về sự đơn sắc hay không đơn sắc của ánh sáng màu tạo ra nhờ các tấm lọc màu
Kết luận: Ánh sáng chiếu đến đĩa CD là ánh sáng đơn sắc
Trên đây là gợi ý giải bài tập Vật Lý 9 bài Thực hành nhận biết ánh sáng đơn sắc do giáo viên Ican trực tiếp biên soạn theo chương trình mới nhất. Chúc các bạn học tập vui vẻ.