BÀI 40. DẦU MỎ VÀ KHÍ THIÊN NHIÊN
I. LÝ THUYẾT TRỌNG TÂM
A. DẦU MỎ
1. Tính chất vật lí
Dầu mỏ là chất lỏng sánh, màu nâu đen, không tan trong nước và nhẹ hơn nước.
2. Trạng thái tự nhiên và thành phần của dầu mỏ
Dầu mỏ tập trung thành những vùng lớn, ở sâu trong lòng đất, tạo thành các mỏ dầu. Mỏ dầu thường có ba lớp:
- Lớp khí ở trên, được gọi là khí mỏ dầu hay khí đồng hành, có thành phần chính là khí metan.
- Lớp dầu lỏng là một hỗn hợp phức tạp của nhiều loại hiđrocacbon và những lượng nhỏ các hợp chất khác.
- Lớp nước mặn ở dưới đáy.
3. Các sản phẩm chế biến từ dầu mỏ
- Chưng cất dầu mỏ, các sản phẩm được tách ra ở những nhiệt độ khác nhau gồm: khí đốt, xăng, dầu hỏa và nhiều sản phẩm khác.
- Để tăng lượng xăng, người ta tiến hành phương pháp crăckinh.
B. KHÍ THIÊN NHIÊN
- Khí thiên nhiên có trong các mỏ khí nằm dưới lòng đất.
- Thành phần chủ yếu của khí thiên nhiên là metan.
- Khí thiên nhiên là nhiên liệu, nguyên liệu trong đời sống và trong công nghiệp.
C. DẦU MỎ VÀ KHÍ THIÊN NHIÊN Ở VIỆT NAM
- Dầu mỏ và khí thiên nhiên nước ta tập trung chủ yếu ở thềm lục địa phía Nam.
- Ưu điểm nổi bật của dầu mỏ nước ta là chứa ít lưu huỳnh.Tuy nhiên, do chứa nhiều parafin, nên dầu mỏ nước ta dễ bị đông đặc.
- Khai thác, vận chuyển và chế biến dầu mỏ, khí thiên nhiên phải tuân thủ nghiêm ngặt qui định về an toàn đã đặt ra.
II. PHƯƠNG PHÁP GIẢI BÀI TẬP
Phương pháp giải bài tập tính theo phương trình phản ứng
+ Bước 1: Tính mol chất đề bài cung cấp.
+ Bước 2: Viết phương trình phản ứng xảy ra.
+ Bước 3: Dựa vào mol chất đề bài cung cấp, sử dụng cách tính theo phương trình phản ứng để tính lượng chất đề bài yêu cầu.
III. GIẢI BÀI TẬP SÁCH GIÁO KHOA
Bài 1 (trang 129 SGK Hoá học 9):
Chọn những câu đúng trong các câu sau:
a) Dầu mỏ là một đơn chất.
b) Dầu mỏ là một hợp chất phức tạp.
c) Dầu mỏ là một hỗn hợp tự nhiên của nhiều loại hiđrocacbon.
d) Dầu mỏ sôi ở một nhiệt độ xác định.
e) Dầu mỏ sôi ở những nhiệt độ khác nhau.
Hướng dẫn giải:
Câu đúng là câu c) và câu e).
Bài 2 (trang 129 SGK Hoá học 9):
Điền vào những từ thích hợp vào các chỗ trống trong các câu sau:
a) Người ta chưng cất dầu mỏ để thu được …
b) Để thu thêm được xăng, người ta tiến hành … dầu nặng.
c) Thành phần chủ yếu của khí tự nhiên là …
d) Khí dầu mỏ có … gần như khí tự nhiên
Hướng dẫn giải:
a) Người ta chưng cất dầu mỏ để thu được xăng, dầu hỏa và các sản phẩm khác.
b) Để thu thêm được xăng, người ta tiến hành crăckinh dầu nặng.
c) Thành phần chủ yếu của khí tự nhiên là khí metan.
d) Khí dầu mỏ có thành phần gần như khí tự nhiên.
Bài 3 (trang 129 SGK Hoá học 9):
Để dập tắt xăng, dầu cháy người ta làm như sau:
a) Phun nước vào ngọn lửa.
b) Dùng chăn ướt trùm lên ngọn lửa.
c) Phủ cát vào ngọn lửa.
Cách làm nào ở trên là đúng? Giải thích.
Hướng dẫn giải:
Cách làm đúng là b) và c) vì ngăn không cho xăng, dầu tiếp xúc với không khí.
Cách làm a) là sai vì khi đó dầu loang nhanh trên mặt nước, gây cháy diện rộng hơn.
Bài 4 (trang 129 SGK Hoá học 9):
Đốt cháy V lít khí thiên nhiên chứa 96% CH4, 2% N2 và 2% CO2 về thể tích. Toàn bộ sản phẩm cháy được dẫn qua dung dịch Ca(OH)2 dư thấy tạo ra 4,9g kết tủa.
a) Viết các phương trình hóa học (biết N2, CO2 không cháy).
b) Tính V (đktc).
Hướng dẫn giải:
nCaCO3 = 4,9/ 100 = 0,049 mol
Thể tích CH4 là: V.96/100 = 0,96V lít
Thể tích CO2 là: V.2/100 = 0,02V lít
\(\begin{align} & C{{H}_{4}}~+\text{ }2{{O}_{2}}~\xrightarrow{{{t}^{o}}}C{{O}_{2}}~+\text{ }2{{H}_{2}}O~ \\ & 0,96V\,\,\,\,\,\,\to \,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,0,96V\,lit \\ \end{align}\)
Þ Thể tích CO2 thu được sau khi đốt là 0,96V + 0,02V = 0,98V
Số mol CO2 thu được là (0,98V/ 22,4) mol
\(\begin{align} & Ca{{\left( OH \right)}_{2}}+C{{O}_{2}}\to CaC{{O}_{3}}+{{H}_{2}}O \\ & \,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,0,049\,\,\,\,\leftarrow \,\,\,0,049\,mol \\ \end{align}\)
Ta có phương trình: 0,98V/ 22,4 = 0,049
Þ V = (22,4. 0,049)/ 0,98 = 1,12 lít.
Hy vọng Hóa 9 bài Dầu mỏ và khí thiên nhiên của ICAN soạn thảo giúp bạn học Hoá 9 tốt hơn. Chúc các bạn học tập vui.