CUỘC CHIA TAY CỦA NHỮNG CON BÚP BÊ
I, HƯỚNG DẪN SOẠN BÀI
Câu 1 (Sách giáo khoa Ngữ văn 7, tập 1 – trang 26)
Truyện viết về cuộc chia tay giữa Thành và Thủy – hai anh em thân thiết trong một gia đình. Vì chà mẹ li hôn nên hai anh em phải chia lìa nhau. Thảnh ở lại với bố còn Thủy phải theo mẹ về quê ngoại. Chính cuộc chia tay của Thành và Thủy đã dẫn đến cuuocj chia tay của nhưng con búp bê: con Vệ Sĩ và con Em Nhỏ.
Chính vì vậy nhân vật chính trong truyện là hai anh em Thành và Thủy.
Câu 2 (Sách giáo khoa Ngữ văn 7, tập 1 – trang 27)
a) Tác phẩm được kể từ ngôi thứ nhất, người kể chuyện là nhân vật Thành - người anh trai. Việc lựa chọn ngôi kể này có tác dụng trong viêc thể hiện nội dung câu chuyện như sau:
- Chọn kể chuyện từ ngôi thứ nhất, tác giả đã có điều kiện thuận lợi để tái hiện lại dòng cảm xúc, tâm lí của nhân vật đồng thời thể hiện sống động những diễn biến tâm trạng của những người trong cuộc.
- Chọn điểm nhìn trùng với điểm nhìn của đứa trẻ, nạn nhân của sự đổ vỡ hạnh phúc gia đình, tác giả đứng về phía trẻ em để lên tiếng kêu gọi những người lớn, những người làm cha, làm mẹ hãy sống và hành động có trách nhiệm, tránh để lại những hậu quả xấu đối với con trẻ.
b) Nhan đề “Cuộc chia tay của những con búp bê” là một nhan đề rất giàu hình ảnh, giàu ý nghĩa biểu tượng và tạo sự lôi cuốn, hấp dẫn đối với người đọc.
- Búp bê thì không có tâm hồn, tình cảm và cũng không biết chia tay. Điều đó trái với quy luật khách quan thông thường. Ấy vậy mà ở đây, những con búp bê xinh xắn, vô tội lại phải chia tách nhau do chủ nhân của chúng, hai anh em, phải chia tay nhau do cha mẹ các em li hôn. Hình ảnh ấy gợi lên sự phi lí, sự trớ trêu trong cảnh ngộ của hai bạn nhỏ.
- Những chú búp bê cũng gợi liên tưởng đến hình ảnh hai anh em Thành - Thủy, cũng như biết bao đứa trẻ bất hạnh có gia đình tan vỡ do những cuộc li hôn của cha mẹ. Đó là một cuộc chia tay đầy đau đớn, nuối tiếc và đẫm nước mắt.
Câu 3 (Sách giáo khoa Ngữ văn 7, tập 1 – trang 27)
Những chi tiết trong chuyện nói lên tình cảm yêu thương, gần gũi, luôn luôn quan tâm nhau giữa hai anhem Thành và Thủy là:
- Tình cảm, sự quan tâm của Thuỷ dành cho anh:
+ Biết anh làm rách áo, sợ mẹ mắng không dám về nhà, Thủy đã mang kim chỉ ra tận sân vận động để vá áo cho anh. Không những vậy còn hết lời trấn an Thành “em vá khéo, mẹ không biết được đâu”.
+ Biết anh đêm toàn ngủ mê thấy ma nên tối nào, Thủy cũng “võ trang” cho con Vệ Sĩ đặt nó ở đầu giường để canh giấc ngủ cho anh.
+ Nhường hết đồ chơi cho anh. Nhưng chị bị mẹ bắt chia đồ chơi thì đã nhường lại con Vệ Sĩ để bảo vệ giấc ngủ cho anh.
+ Khi đã lên xe cùng mẹ vẫn chạy lại để đưa lại con Em Nhỏ cho anh để hai con búp bê không phải xa nhau và còn không quên căn dặn anh chuyện áo rạch hãy đến tìm em.
- Tình cảm, sự quan tâm của Thành dành cho em gái:
+ Thành chiều nào cũng đón em
+ Khi Thủy nức nở trong đêm trước ngày chia tay, Thành nén khóc nhưng nước mắt tuôn ra như suối
+ Thành nhường hết đồ chơi cho em.
Câu 4 (Sách giáo khoa Ngữ văn 7, tập 1 – trang 27)
Điểm mâu thuẫn trong hành động và lời nói của Thủy khi thấy anh chia hai con búp bê:
- Ban đầu cô bé không đồng ý chia búp bê. Thủy đã rất tức giận khi anh chia hai con búp bê.
- Nhưng khi anh trai đưa cả hai con búp bê cho cô, cô bé lại gửi con Vệ Sĩ ở lại với anh vì biết anh thường hay mơ thấy ma.
- Và rồi khi đã sắp lên xe, cô bé quay lại để hai con búp bê bên nhau và yêu cầu anh mình hứa không được để chúng chia cách.
Sự mâu thuẫn trong quyết định của Thủy thể hiện tình thế mâu thuẫn giữa ước muốn (đoàn viên) và hiện thực khốc liệt (chia tay), giữa ý muốn vị kỉ (vì mình) và tấm lòng vị tha (vì anh) của cô bé.
Câu 5 (Sách giáo khoa Ngữ văn 7, tập 1 – trang 27)
Trong cuộc chia tay của Thủy với lớp học, cô giáo đã rất bàng hoàng khi Thủy gửi lại món quà mà cô giáo tặng vì từ nay Thủy sẽ không đi học nữa, do nhà bà ngoại ở xa trường, mẹ Thủy sẽ sắm cho Thủy một cái thúng đi bán hoa quả.
Sự bàng hoàng của cô giáo đã thể hiện sự thương cảm, xót xa nhưng bất lực của cô giáo khi những đứa trẻ phải chia lìa, phải lao vào cuộc sống mưu sinh khi còn đang tuổi đến trường chỉ vị sự chia tay của bố mẹ. Cô bé Thủy thật đáng thương biết bao khi không được hưởng những quyền cơ bản của mọi trẻ em, quyền được giáo dục, quyền được cắp sách tới trường, quyền được sống hạnh phúc rong tình cảm gia đình.
Câu 6 (Sách giáo khoa Ngữ văn 7, tập 1 – trang 27)
Thành thấy kinh ngạc khi thấy “mọi người vẫn đi lại bình thường và nắng vẫn vàng ươm trùm lên cảnh vật”: cuộc sống vẫn đang tiếp diễn bình thường như không có điều gì xảy ra, vạn vật đều lạnh lùng vận động theo quy luật tự nhiên trong khi hai anh em Thành phải phải chịu cảnh chia tay đầy đau thương, cuộc sống của hai anh em đang thay đổi, chuyển biến vô cùng to lớn. Sự non nớt trong suy nghĩ của Thành không thể nào lí giải được điều này.
Chi tiết này không chỉ nêu lên một hiện thức của cuộc sống mà qua đó tác giả còn ngầm tố cáo sự lạnh lùng, vô cảm của người lớn, của cả xã hội trước những nỗi đau mà con trẻ phải gánh chịu, trước những bi kịch mà trẻ em phải trải qua.
Câu 7 (Sách giáo khoa Ngữ văn 7, tập 1 – trang 27)
Qua câu chuyện này tác giả muốn nhắn nhủ với mọi người:
- Tất cả mọi trẻ em đều xứng đáng được hưởng những hạnh phúc bình dị, những niềm vui trẻ thơ nhất như quyền được hưởng hạnh phúc hạnh phúc gia đình, quyền được vui chơi, quyền đước giáo dục, quyền được cắp sách tới trường. Dừng vì những sai lầm của người lớn mà khiến trẻ em phải gánh chịu những đau thương.
- Tất cả mọi người, toàn xã hội cần quan tâm nhiều hơn, lắng nghe nhiều hơn nữa tới những nỗi đau, những bi kịch mà trẻ em đang phải gánh chịu
II, KIẾN THỨC CẦN NHỚ
Giá trị nội dung
Thông qua những cuộc chia tay, tác giả Khánh Hoài đã đề cập đến vấn đề bức xúc trong xã hội hiện nay. Đó là sự tan vỡ của những gia đình kéo theo quá nhiều hệ lụy, mà trong đó đối tượng chịu nhiều tổn thương nhất chinhs là con trẻ. Câu chuyện như một lời nói cảm thông chia sẻ với những nỗi đau mà những đưa trẻ đang trải qua đồng thời cũng như một lời cảnh tỉnh với những bậc làm cha, làm mẹ.
Giá trị nghệ thuật
- Cách kể chuyện bằng ngôi kể thứ nhất chân thật, giàu cảm xúc.
- Sự việc diễn ra theo trình tự thời gian, phù hợp với tâm lí trẻ em.
- Ngôn ngữ giản dị, giàu cảm xúc
Hy vọng Soạn bài Cuộc chia tay của những con búp bê của ICAN soạn thảo giúp bạn học tốt Ngữ Văn 7 tốt hơn. Chúc bạn học tập vui vẻ