CỔNG TRƯỜNG MỞ RA
Lí Lan
I, HƯỚNG DẪN SOẠN BÀI
Câu 1 (Sách giáo khoa Ngữ Văn 7, tập 1 – trang 8)
Tóm tắt nội dung của văn bản Cổng trường mở ra bằng một vài câu ngắn gọn.
Bài văn ghi lại những dòng tâm trạng, cảm xúc của người mẹ trong đêm trước ngày con trai bước vào lớp Một. Người mẹ đã chuẩn bị đầy đủ những thứ cần thiết để con tự tin, sẵn sàng cho ngày khai trường đầu tiên nhưng mẹ vẫn thao thức không ngủ được. Mẹ nhớ về những kỉ niệm, những cảm xúc của mình khi bằng tuổi con, được bà ngoại dắt đến trường trong ngày khai giảng đầu tiên. Mẹ muốn cho con cũng có những trải nghiệm, cảm xúc vẹn nguyên tươi đẹp và sâu sắc ấy. Mẹ nghĩ đến ngày khai trường ở Nhật, nơi giáo dục luôn được xem là ưu tiên hàng đầu và ngày khai trường là ngày lễ của toàn dân. Ngày mai, mẹ sẽ dắt con đến trường và để con tự mình khám phá thế giới kì diệu ấy.
Câu 2 (Sách giáo khoa Ngữ Văn 7, tập 1 – trang 8)
Đêm hôm trước ngày khai giảng, tâm trạng của người mẹ và đứa con có những điểm khác nhau:
- Cậu con trai tuy háo hức, mong chờ ngày đầu tiên được đến trường nhưng vẫn vô tư, hồn nhiên chìm vào giấc ngủ một cách ngon lành. Con đã dần khôn lớn, trưởng thành (tự mình dọn đồ chơi) nhưng với con, ngày khai trường đầu tiên cũng giống như một chuyến đi chơi xa hứa hẹn nhiều điều thú vị, nhiều niềm vui. Tuy nhiên con vẫn còn là một đứa trẻ nên có thể hồn nhiên đi vào giấc ngủ.
- Ngược lại với sự vô tư, hồn nhiên của cậu con trai, người mẹ lại trằn trọc, bâng khuâng, không thể ngủ được. Sau khi ngắm con ngủ, buông màn, dém chăn cho con, mẹ làm một vài việc riêng của mình nhưng không thể tập trung được vì trong đầu mẹ ùa về những hình ảnh, âm thanh, cảm giác của thời thơ ấu khi được mẹ mình dẫn đến trường trong ngày khai giảng đầu đời. Mẹ không lo lắng cho con nhưng vẫn hồi hộp, bâng khuâng trước thời điểm quan trọng sắp tới của con mình.
Câu 3 (Sách giáo khoa Ngữ Văn 7, tập 1 – trang 8)
Người mẹ không ngủ được vì sự lo lắng, bồi hồi, những kỉ niệm của ngày đầu tựu trượng lại ùa về trong lòng người mẹ. Ngày khi trường đã để lại ấn tượng sâu đậm trong tâm hồn người mẹ vì với người mẹ cái ấn tượng về cái ngày “hôm nay tôi đi học” là ấn tượng khắc sâu mãi trong lòng một con người. Đẻ rồi bất cứ một ngày nào đó trong đời khi nhớ lại, lòng con lại rạo rực những cảm xúc bang khuâng, xao xuyến.
Câu 4 (Sách giáo khoa Ngữ Văn 7, tập 1 – trang 8)
Những lời tâm tình của người mẹ đều hướng về con nhưng không phải trực tiếp nói với con (vì con đang say ngủ). Đó là những lời độc thoại nội tâm, mẹ tự nhủ với mình và cũng hướng về con để sẻ chia, bày tỏ. Chọn hình thức kể chuyện đó, tác giả có lợi thế trong việc thể hiện sống động những diễn biến tâm trạng tinh tế, phức tạp bên trong người mẹ đồng thời cho thấy, mọi suy nghĩ, hành động, cảm xúc của mẹ đều hướng về con, yêu con và vì con.
Câu 5 (Sách giáo khoa Ngữ Văn 7, tập 1 – trang 8)
Câu văn nói lên tầm quan trọng của nhà trường đối với thế hệ trẻ:
“Ai cũng biết rằng mỗi sai lầm trong giáo dục sẽ ảnh hưởng đến cả một thế hệ mai sau, và sai lầm một li có thể đưa thế hệ ấy đi chệch cả hàng dặm sau này.”
Câu 6 (Sách giáo khoa Ngữ Văn 7, tập 1 – trang 8)
Thế giới diệu kì được người mẹ nhắc đến chính là thế giới của trường học bởi:
- Ngôi trường là một thế giới kì diệu vì với đứa trẻ lần đầu bước chân vào đó, nó thực sự mới lạ, kì thú và hấp dẫn vô cùng, khác xa với thế giới nhỏ hẹp là mái ấm gia đình mà các em đã quen thuộc.
- Thế giới đó kì diệu bởi sự hấp dẫn, mới là của tri thức nhân loại, các em sẽ được học biết bao tri thức về khoa học, nghệ thuật, cuộc sống. Đó là cả một kho tàng tri thức khổng lồ, kì diệu mà nhân loại đã tích lũy suốt cả ngàn năm.
- Cũng ở thế giới đó, em sẽ được sống trong tình yêu thương, được rèn luyện và trưởng thành với nhiều mối quan hệ mới: tình bạn, tình thầy trò...
- Thế giới ấy là nơi các em nuôi dưỡng những ước mơ, cung cấp cho em hành trang vững bước tương lai đồng thời để lại cho em những trải nghiệm, những kỉ niệm đẹp đẽ không bao giờ có lại trong đời.
II, KIẾN THỨC CẦN NHỚ
- Giá trị nội dung
Văn bản “Cổng trường mở ra” không chỉ giúp người đọc cảm nhận thấm thía tấm lòng yêu thương, sự quan tâm, lo lắng của cha mẹ với con cái, với những bước trưởng thành đầu đời của con. Đồng thời, văn bản còn đưa đến vai trò, ý nghĩa to lớn của nhà trường đối với cuộc sống của mỗi con người.
- Giá trị nghệ thuật
Lời văn như những dòng nhật kí chứa đựng những lời bộc bạch nhỏ nhẹ và sâu lắng, thấm đẫm tình cảm của mẹ dành cho con cái. Ngôn ngữ giàu sức biểu cảm.
III, HƯỚNG DẪN LUYỆN TẬP
Câu 1 (Sách giáo khoa Ngữ Văn 7, tập 1 – trang 9)
Học sinh tự do trình bày quan điểm cá nhân nhưng bài làm cần phải thể hiện rõ quan điểm của mình (tán thành hay không tán thành với ý kiến) đồng thời đưa ra những lí do thuyết phục để bảo vệ ý kiến của mình. Trình bày ý kiến một cách ngắn gọn, rõ ràng, mạch lạc, lưu loát.
Gợi ý tham khảo:
Có rất nhiều ngày khai trường, nhưng ngày khai trường để vào lớp Một là một ngày khai trường để lại dấu ấn sâu sắc nhất trong tâm hồn của mỗi con người. Bởi lẽ đó là ngày đánh dấu nhưng bước đi trưởng thành đầu đời của con. Ngày mà còn rời xa vòng tay của mái ấm gia đình để đến với một thế giới rộng lớn, một thể giới diệu kì ngày trước mắt. Đó là thế giới của tri thức; thế giới của tình cảm thầy trò, bạn bè đầy trìu mến thân thương; thế giới của những ước mơ. Và cũng chính trường học là nơi chắp cánh cho những ước mơ ấy của con. Thế giới ấy tuy rộng lớn và tràn ngập bỡ ngỡ, con phải tự bước đi trên đôi chân của mình nhưng con luôn biết rằng bên cạnh con là gia đình, là thầy cô, là bạn bè luôn dõi theo, động viên, sẵn sàng giúp đỡ con.
Câu 2 (Sách giáo khoa Ngữ Văn 7, tập 1 – trang 9)
Kể về một kỉ niệm đáng nhớ nhất trong ngày khai trường đầu tiên của mình:
Gợi ý tham khảo:
“Hằng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc trôi đi, lòng tôi lại náo nức những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường.
Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cánh hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.
Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yểm nắm Lấy tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần nầy tôi tự nhiên thấy lạ. Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi dang có sự thay đổi lớn: Hôm nay tôi đi học.
Cũng như tôi, mấy cậu học trò mới bỡ ngỡ đứng nép bên người thân, chỉ dúm nhìn một nửa hay dám đi từng bước nhẹ. Họ như con chim con đứng trên bờ tổ, nhìn quãng trời rộng muốn bay, nhưng còn ngập ngừng e sợ. Họ thầm vụng và ước ao thầm được như những người học trò cũ, biết lớp, biết thầy để khỏi phải rụt rè trong cảnh lạ.”
(Thanh Tịnh)
Hy vọng Soạn bài Cổng trường mở ra của ICAN soạn thảo giúp bạn học tốt Ngữ Văn 7 tốt hơn. Chúc bạn học tập vui vẻ