BÀI 4. ĐO THỂ TÍCH VẬT RẮN KHÔNG THẤM NƯỚC
I. LÝ THUYẾT TRỌNG TÂM
1. Đo thể tích vật rắn không thấm nước và chìm trong nước
- Muốn đo thể tích của vật rắn không thấm nước và chìm trong nước ta có thể dùng bình chia độ hoặc dùng bình tràn.
2. Đo thể tích vật rắn không thấm nước dùng bình chia độ
- Khi vật rắn bỏ lọt được vào bình chia độ, ta nhúng chìm vật đó vào chất lỏng đựng trong bình.
- Thể tích của vật bằng thể tích của phần chất lỏng dâng lên trong bình: Vvật = V2 – V1
Trong đó: V1 là thể tích của nước khi chưa thả vật vào trong bình chia độ.
V2 là thể tích của nước và vật khi thả vật vào trong bình chia độ.
Ví dụ: Thể tích của nước khi chưa thả viên đá vào trong bình chia độ là: V1 = 150 cm3 Thể tích của nước và viên đá khi thả viên đá vào trong bình chia độ là: V2 = 200 cm3 Thể tích của viên đá là: Vđá = V2 – V1 = 200 – 150 = 50 cm3 |
|
2. Đo thể tích vật rắn không thấm nước dùng bình tràn
- Ta thường sử dụng phương pháp bình tràn khi vật rắn không bỏ lọt bình chia độ.
- Khi vật rắn không bỏ lọt được vào bình chia độ, ta thường dùng một bình tràn đang chứa đầy một chất lỏng và nhúng vật vào trong bình tràn. Thể tích của vật bằng thể tích của phần chất lỏng tràn ra khỏi bình vào một bình chứa: Vvật = Vnước.
Ví dụ: Vvật = Vnước = 80 cm3 |
|
II. PHƯƠNG PHÁP GIẢI BÀI TẬP
+ Khi đo thể tích của vật không thấm nước và chìm được trong nước thì ta cần chú ý:
- Nếu vật nhỏ hơn bình chia độ thì ta nên dùng bình chia độ chứ không nên dùng bình tràn để việc thực hiện đơn giản và chính xác
- Nếu vật lớn hơn bình chia độ thì ta phải dùng bình tràn, tất nhiên cũng phải dùng thêm bình chia độ.
- Khi dùng bình chia độ, thể tích của vật bằng thể tích của phần chất lỏng dâng lên trong bình: Vvật = V2 – V1, trong đó: V1 là thể tích của nước khi chưa thả vật vào trong bình chia độ, V2 là thể tích của nước và vật khi thả vật vào trong bình chia độ.
- Khi dùng bình tràn, thể tích của vật bằng thể tích của phần chất lỏng tràn ra khỏi bình vào một bình chứa: Vvật = Vnước.
III. GIẢI BÀI TẬP SÁCH GIÁO KHOA
Câu hỏi C1 (trang 15 SGK Vật Lí 6):
Quan sát hình 4.2 và mô tả cách đo thể tích của hòn đá bằng bình chia độ.
Trả lời:
- Thể tích nước ban đầu có trong bình chia độ: V1 = 150 cm3.
- Sau khi thả hòn đá vào bình chia độ, thể tích nước dâng lên trong bình: V2 = 200 cm3.
- Thể tích hòn đá bằng: V2 – V1 = 200 – 150 = 50 cm3.
Câu hỏi C2 (trang 15 SGK Vật Lí 6):
Nếu hòn đá to không bỏ lọt bình chia độ thì người ta dùng thêm bình tràn và bình chứa để đo thể tích của nó như hình 4.3a.
Hãy mô tả cách đo thể tích hòn đá bằng phương pháp bình tràn vẽ ở hình 4.3
Trả lời:
+ Khi hòn đá không lọt vào bình chia độ thì ta dùng bình tràn.
- Đổ nước vào đầy bình tràn
- Thả hòn đá chìm vào bình tràn, nước sẽ tràn sang bình chứa.
- Đo thể tích nước tràn ra bằng bình chia độ, thể tích của hòn đá là V = 80 cm3.
Câu hỏi C3 (trang 16 SGK Vật Lí 6):
Chọn từ thích hợp trong khung để điền vào chỗ trống trong các câu sau:
Thể tích của vật rắn bất kì không thấm nước có thể đo bằng cách: a) (1) … vật đó vào chất lỏng đựng trong bình chia độ. Thể tích phần chất lỏng (2)… bằng thể tích của vật. b) Khi vật rắn không bỏ lọt bình chia độ thì (3) … vật đó vào trong bình tràn. Thể tích của phần chất lỏng (4)….bằng thể tích của vật | - tràn ra - thả chìm - thả - dâng lên |
Trả lời:
a) (1) Thả vật đó vào chất lỏng đựng trong bình chia độ. Thể tích của phần chất lỏng (2) dâng lên bằng thể tích của vật
b) Khi vật rắn không bỏ lọt bình chia độ thì (3) thả chìm vật đó vào trong bình tràn. Thể tích của phần chất lỏng (4) tràn ra bằng thể tích của vật
Câu hỏi C4 (trang 17 SGK Vật Lí 6):
Nếu dùng ca thay cho bình tràn và bát to thay cho bình chứa để đo thể tích của vật như hình 4.4 thì cần phải chú ý điều gì?
Trả lời:
Nếu dùng ca thay cho bình tràn và bát to thay cho bình chứa để đo thể tích của vật như hình 4.4 thì cần phải chú ý:
- Lau khô bát to trước khi dùng.
- Khi nhấc ca ra, không làm đổ nước ra ngoài
- Đổ hết nước từ bát vào bình chia độ, không làm đổ nước.
Câu hỏi C5 (trang 17 SGK Vật Lí 6):
Hãy tự làm một bình chia độ: dán băng giấy trắng dọc theo chai nhựa (hoặc cốc), dùng bơm kim tiêm bơm 5 cm3 nước vào chai, đánh dấu mực nước và ghi 5 cm3 vào băng giấy. Tiếp tục làm như vậy và ghi 10 cm3, 15 cm3…cho đến khi nước đầy bình chia độ
Trả lời:
Tùy theo cách chọn chai nhựa (hoặc cốc) của em mà làm bình chia độ
Câu hỏi C6 (trang 17 SGK Vật Lí 6):
Hãy tìm hai vật nào đó và đo thể tích của chúng bằng bình chia độ vừa tạo ra.
Trả lời:
- Sau khi làm xong bình chia độ xong như câu C5, em có thể dùng hai vật là 1 hòn đá và 1 viên bi.
- Để đo thể tích của hai vật này em lần lượt cho từng vật vào bình chia độ đã làm xong và thể tích nước dâng lên là thể tích của từng vật.
Trên đây là gợi ý giải bài tập Vật Lý 6 bài đo thể tích vật rắn không thấm nước do giáo viên Ican trực tiếp biên soạn theo chương trình mới nhất. Chúc các bạn học tập vui vẻ.