ĐỌC THÊM: MẤY Ý NGHĨ VỀ THƠ
I. HƯỚNG DẪN SOẠN BÀI
Câu 1. (Sách giáo khoa Ngữ văn 12 tập 1 - Trang 60)
Nguyễn Đình Thi lí giải đặc trưng cơ bản nhất của thơ là biểu hiện tâm hồn con người. Trước khi có thơ, tâm hồn con người phải có những “rung động thơ”, sau đó mới “làm thơ”.
- Rung động thơ: là khi tâm hồn ra khỏi trạng thái bình thường do có sự va chạm với thế giới bên ngoài và bật lên những tình ý mới mẻ.
- Làm thơ: là thể hiện những rung động của tâm hồn con người bằng lời nói (hoặc chữ viết).
Câu 2. (Sách giáo khoa Ngữ văn 12 tập 1 - Trang 60)
Những yếu tố đặc trưng của thơ:
– Hình ảnh: “hình ảnh thực nẩy lên trong tâm hồn khi ta sống trong một cảnh huống hoặc trạng thái nào đấy”.
– Tư tưởng “dính liền với cuộc sống, ở trong cuộc sống”, “nằm trong cảm xúc, tình tự”.
– Cảm xúc trong thơ: “phần xương thịt hơn cả đời sống tâm hồn”, “dính liền với suy nghĩ”.
– Cái thực trong thơ “hình ảnh sống, có sức lôi cuốn và thuyết phục người đọc”.
Câu 3. (Sách giáo khoa Ngữ văn 12 tập 1 - Trang 60)
- Ngôn ngữ thơ có những nét khác biệt so với thể loại văn học khác
+ Phải gắn với tư tưởng - tình cảm.
+ Phải có hình ảnh: vừa là hình ảnh thực, sống động, mới lạ về sự vật vừa chứa đựng cảm xúc thành thực.
+ Phải có nhịp điệu: bên ngoài và bên trong, các yếu tố ngôn ngữ và tâm hồn.
– Nguyễn Đình Thi trực tiếp bày tỏ quan điểm về thơ tự do và thơ vần: “Tôi nghĩ rằng không có vấn đề thơ tự do, thơ có vần và thơ không vần”. Từ đó, ông cho rằng: “chúng ta không nên lo thơ đi vào hình thức này hay hình thức khác mà trước hết nên lo sao phải nói lên được những tình cảm tư tưởng mới của thời đại. Dùng bất cứ hình thức nào miễn là thơ diễn được đúng tâm hồn con người mới hiện nay.”
Câu 4. (Sách giáo khoa Ngữ văn 12 tập 1 - Trang 60)
Nghệ thuật lập luận của Nguyễn Đình Thi:
- Hệ thống luận điểm rõ ràng.
- Lập luận chặt chẽ, sắc sảo.
- Dẫn chứng: độc đáo, tinh tế, sát thực có tác dụng soi sáng cho luận điểm.
- Vận dụng linh hoạt các thao tác lập luận (so sánh, phân tích, bác bỏ,…).
- Ngôn ngữ giàu hình ảnh, cách hành văn giàu cảm xúc.
Câu 5. (Sách giáo khoa Ngữ văn 12 tập 1 - Trang 60)
Quan niệm về thơ của Nguyễn Đình Thi còn có giá trị tới ngày nay vì:
- Con người, dù ở thời đại nào cũng có nhu cầu cần bộc lộ cảm xúc, tình cảm. Thơ ca là phương tiện để bộc lộ những cảm xúc, tình cảm đó một cách chân thành và tinh tế.
- Sáng tạo nghệ thuật là không ngừng nghỉ. Hiện nay, có rất nhiều sáng tác cũng như quan niệm mới về thơ ca nhưng những vấn đề đặc trưng bản chất của thơ ca không thay đổi. Những luận điểm cơ bản về đặc trưng của thơ ca mà Nguyễn Đình Thi chỉ ra không chỉ có tác dụng nhất thời lúc bấy giờ mà ngày nay nó vẫn còn có giá trị bởi ý nghĩa thời sự, tính chất khoa học đúng đắn, gắn bó chặt chẽ với cuộc sống và thực tiễn sáng tạo thi ca.
II. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM
1. Đặc trưng cơ bản nhất của thơ
- Đặc trưng cơ bản nhất của thơ là thể hiện tâm hồn con người.
- Quá trình sáng tạo thơ: Trước khi có thơ, tâm hồn con người phải có những “rung động thơ”, sau đó mới “làm thơ”.
2. Những đặc điểm của ngôn ngữ - hình ảnh thơ
- Phải gắn với tư tưởng - tình cảm.
- Phải có hình ảnh.
- Phải có nhịp điệu.
3. Nét đặc sắc về nghệ thuật của văn bản
- Lập luận chặt chẽ.
- Văn giàu hình ảnh, cảm xúc.
4. Giá trị của bài tiểu luận
Tác phẩm thể hiện một quan niệm đúng đắn về thơ nói chung, về thơ ca kháng chiến nói riêng; qua đó đáp ứng được yêu cầu thơ ca phục vụ kháng chiến, vừa nhấn mạnh và làm nổi bật đặc trưng bản chất của thơ ca.
Hy vọng Soạn bài Mấy ý nghĩ về thơ của ICAN soạn thảo giúp bạn học tốt Ngữ Văn 12 tốt hơn. Chúc bạn học tập vui vẻ