SỐ PHẬN CON NGƯỜI
I, HƯỚNG DẪN SOẠN BÀI
Câu 1 (Sách giáo khoa Ngữ Văn, tập 2 – trang 124)
Hoàn cảnh và tâm trạng của An-đrây Xô- cô-lốp sau khi chiến tranh kết thúc và trước khi gặp bé Va-ni-a
* Hoàn cảnh:
Năm 1944, sau khi thoát tù, Xô-cô-lốp mới biết tin vợ và con trai anh bị giết hại, không gia đình, không nhà, niềm tin cuối cùng là A-na-tô-li cũng bị tên thiện xạ Đức giết chết. Anh trở thành người lang thang, ăn nhờ ở đậu, chìm trong men rượu để trốn tránh quá khứ dù anh biết nó rất hại. Xô-cô-lốp rơi vào nỗi đau cùng cực, anh chọn làm lái xe cho nông trường
→ Chiến tranh cướp đi tất cả của một người lính đã từng có một cuộc sống hạnh phúc trước đó.
*Tâm trạng:
Tâm trạng anh đau khổ nhưng vẫn phải âm thầm chịu đựng và sống như những người lao động bình thường. Anh khóc trước mặt chú bé Va-ni-la tội nghiệp, cũng là nạn nhân sau chiến tranh, lang thang, đói rách
→ Hai số phận cùng cực, nghiệt ngã được đặt cạnh nhau với mục đích tố cáo chiến tranh
Câu 2 (Sách giáo khoa Ngữ Văn, tập 2 – trang 124)
- Xô-cô-lốp nhận Va-ni-a làm con nuôi tác động lớn đến cuộc đời hai cha con:
+ Bé Va-ni-la có một người bảo vệ, có nơi nương tựa, có người chăm sóc, quan tâm và lo lắng, trao cho bé tình thương của một người cha
+ An-đrây có thể tìm lại được ý nghĩa sống, sự ngây thơ và tình cảm của đứa bé đã xoa dịu trái tim đã từng “suy kiệt”, “chai sạn” vì những nỗi đau. Nó khơi lại tình yêu thương và xóa đi nỗi đau chiến tranh
- Tâm hồn ngây thơ của Va-ni-a
+ Va-ni-a vô cùng sung sướng và xúc động, cậu bé hồn nhiên, quấn quít khoogn rời bố, ôm chặt lấy cổ, áp má, bố đi vắng thì khóc suốt.
+ Ngồi trên xe lặng thinh, tư lự, thỉnh thoảng nhìn cha
+ Thể hiện niềm hạnh phúc, ước ao, hi vọng khi được nhận làm con
- Lòng nhân hậu của An-đrây:
+ Quyết định nhận nuôi Va-ni-la vì tình yêu thương từ tận đáy lòng
+ Luôn yêu thương, nhớ đứa con nuôi Va-ni-a
+ Âm thầm gánh mọi đau khổ,không muốn cho Va-ni-a biết
→ Lòng nhân ái của anh đã vượt qua sự cô đơn để lại một lần nữa trái timanh lại đạp lại những xúc cảm yêu thương. Anh là một người đàn ông từng trải, giàu tình yêu thương, trách nhiệm
- Điểm nhìn nhân vật trùng với điểm nhìn tác giả, chứa tình yêu thương, hướng tới cuộc sống bình yêu.
Câu 3 (Sách giáo khoa Ngữ Văn, tập 2 – trang 124)
- Xô-cô-lốp vượt lên nỗi đau:
+ Khó khăn của Xô-cô-lốp khi nhận Va-ni-a trong công việc thường ngày. Rủi ro trong công việc như xe của anh quét nhẹ phải con bò nên anh bị tước bằng, mất việc, phải đi phiêu bạt khắp nơi.
+ Nỗi khổ đau, sự dằn vặt từ quá khứ vẫn còn hành hạ anh
- An-đrây Xô-cô-lốp không ngừng vươn lên trong ý thức nhưng nỗi đau, vết thương lòng thì không thể nào hàn gắn. Nhờ có tấm lòng nhân hậu, lòng yêu thương con người, lòng dũng cảm đã biến thành sức mạnh để anh vượt qua những nỗi đau.
Câu 4 (Sách giáo khoa Ngữ Văn, tập 2 – trang 124)
*Lối kể truyện lồng truyện,có hai người kể chuyện là Xô-cô-lốp và tác giả. Thái độ người kể chuyện thể hiện:
+ Thể hiện lòng khâm phục, ngưỡng mộ, cũng như sự quý mến bản lĩnh con người kiên cường, nhân hậu
+ Khát khao, tin tưởng vào tương lại thông qua hình ảnh bé Vania
+ Tin tưởng vào sức mạnh tiềm ẩn, cống hiến âm thầm, to lớn những thế hệ người Nga trong cuộc xây dựng, bảo vệ tổ quốc
*Ý nghĩa lời trữ tình ngoại đề : tác giả khâm phục và tin tưởng con người Nga. Nó còn kêu gọi nhắc nhở quan tâm, trách nhiệm của xã hội đối với những con người bất hạnh và góp tiếng lên án chiến tranh phi nghĩa.
Câu 5 (Sách giáo khoa Ngữ Văn, tập 2 – trang 124)
Suy nghĩ của tác giả về số phận con người:
+ Con người sẽ vượt qua mọi nỗi bất hạnh bằng lòng tin yêu cuộc sống, tình yêu thương và lòng nhân ái.
+ Nhà văn tin tưởng sâu sắc khi con người dựa vào, chia sẻ, đồng hành với nhau con người xứng đáng được hạnh phúc.
II, KIẾN THỨC CẦN NHỚ
- Giá trị nội dung
Bản lĩnh kiên cường và nhân hậu của con người Xô Viết. Tình yêu thương cứu vớt con người, giúp họ vượt qua những nỗi đau mà chiến tranh để lại
- Giá trị nghệ thuật
Cách kể chuyện giản dị nhưng chứa đựng sức khái quát rộng lớn và sâu sắc
III, HƯỚNG DẪN LUYỆN TẬP
Câu 1 (Sách giáo khoa Ngữ Văn, tập 2 – trang 124)
Nét mới trong truyện ngắn Số phận con người khi miêu tả chiến tranh vệ quốc:
- Cốt truyện và chi tiết thể hiện rõ bút pháp hiện thực táo bạo của Sô lô- khốp, tôn trọng tính chân thật
+ Tác giả miêu tả chiến tranh một cách chân thật nhất vớ chết chóc, đau thương, máu me... Nhân vật chính là những người lính trong hàng vạn ngườ lính khác mang trong mình nỗi đau chiến tranh
+ Tác giả tạo ra nhiều tình tiết nghệ thuật, để thể hiện chiều sâu tính cách nhân vật được bộc lộ
- Nhân vật
+ Xây dựng nhân vật trong các mối quan hệ phức tạp, đa dạng, tiêu biểu cho số phận con người trong chiến tranh
+ Từ hoàn cảnh đau khổ làm nổi bật con người với tính cách kiên cường, hồn hậu, đó là những người vĩ đại
Câu 2 (Sách giáo khoa Ngữ Văn, tập 2 – trang 124)
Thời gian cứ thế trôi qua, cậu bé Va-ni-a ngày nào giờ đã trở thành một thầy giáo trẻ đầy tự tin cùng lòng nhân ái. Cậu cùng cha sống ở một vùng quê ngoại ô Mat-xcơ-va, hai cha con giờ đã có một nông trại nhỏ xinh xinh. Hằng ngày, người cha Xô-cô-lốp sẽ ra vườn trồng rau và nuôi thêm một số loài gia súc, còn Va-ni-a sẽ đến trường để dạy cho các em nhỏ. Dù bận rộn nhưng hai cha con luôn dành thời gian bên cạnh nhau, mỗi cuối tuần họ thường đến nhà thờ gần nhà để giúp đỡ các soeur dạy và nấu ăn cho những trẻ em mồ côi. Vậy là nỗi đau nào rồi cũng sẽ qua, chỉ cần chúng ta có niềm tin và tình yêu.
Gợi ý Văn 12 Soạn Số phận con người do giáo viên Ican trực tiếp biên soạn theo chương trình mới nhất. Chúc các bạn học tập vui vẻ