VIẾT BÀI LÀM VĂN SỐ 5: NGHỊ LUẬN VĂN HỌC
I. TÓM TẮT NỘI DUNG BÀI HỌC
- Những kiến thức trọng tâm về các kỹ năng làm văn đã học như:
+ Phân tích đề và lập dàn ý bài văn nghị luận.
+ Thao tác lập luận so sánh.
+ Thao tác lập luận bác bỏ.
II. GỢI Ý MỘT SỐ ĐỀ BÀI
Đề 1: Người xưa có câu: “Đàn bà chớ kể Thúy Vân, Thúy Kiều”. Anh (chị) hãy nói rõ ý kiến của mình về quan niệm trên.
Gợi ý:
Mở bài:
+ Giới thiệu vấn đề và trích dẫn câu “Đàn bà chưa kể Thúy Vân Thúy Kiều”.
+ Mở ra hướng làm bài (theo cách nhìn nhận của cá nhân về vấn đề).
Thân bài:
- Làm rõ quan điểm của người xưa qua câu nói “Đàn bà chưa kể Thúy Vân Thúy Kiểu”:
+ Câu nói “Đàn bà chớ kể Thúy Vân Thúy Kiều”: thể hiện cách đánh giá về giá trị “Truyện Kiều” của các nhà nho đứng trên quan điểm đạo đức phong kiến.
+ Theo các nhà nho, Thúy Kiều có những hành động ứng xử trái với lễ giáo phong kiến, chẳng có “hiếu hạnh, tiết nghĩa” gì cả.
+ Chưa được phép cha mẹ mà Thúy Kiều đã chủ động dỡ rào ngăn tường đến với Kim Trọng, dám “Xăm xăm băng lối vườn khuya một mình” để gặp người yêu và cùng thề nguyền.
+ Cuộc sống của Thúy Kiểu ở lầu xanh; tấm thân qua tay nhiều người còn gì phẩm tiết. Nhà thơ Nguyễn Công Trứ phê phán Thúy Kiều: “Từ Mã Giám Sinh cho đến chàng Từ Hải. Tấm thân tàn đem bán lại chốn thanh xuân. Bấy giờ Kiều còn hiểu vào đâu mà bướm chán ong chường đến thế? (Vịnh Thúy Kiều).
- Ý kiến cá nhân:
+ Câu nói trên thể hiện cái nhìn sai lệch về Truyện Kiều.
+ Đọc “Truyện Kiều” cần phải đứng trên quan điểm nhân sinh, quan điểm xã hội để thấy được giá trị đích thực của tác phẩm.
+ Thúy Kiều là cô gái đáng thương chứ không đáng trách (Nàng có đủ tài sắc, phẩm hạnh nhưng sống trong xã hội bất công tàn bạo nên cuộc đời nàng đau khổ, phong trần. Nàng cố gắng thoát khỏi cuộc sống ô nhục, nhưng mỗi lần vươn lên lại bị xã hội lọc lừa, xảo trá dìm đạp xuống đáy cùng bi kịch.
+ Truyện Kiều thể hiện sự cảm thông, thương xót trước nỗi đau của con người, lên án các thế lực tàn bạo chà đạp vùi dập con người.
Kết bài:
- Khẳng định lại ý kiến cá nhân đối với câu nói trên.
- Đánh giá và trình bày suy nghĩ tâm đắc của bản thân.
Đề 2: Cảm nhận của anh (chị) về hình tượng nhân vật Chí Phèo trong truyện ngắn cùng tên của Nam Cao.
Gợi ý:
Mở bài:
- Giới thiệu tác phẩm Chí Phèo và tác giả Nam Cao.
- Dẫn dắt vào vấn đề: hình tượng nhân vật Chí Phèo.
Thân bài: (Có thể phân tích cuộc đời nhân vật Chí Phèo qua các giai đoạn)
- Chí Phèo có tuổi thơ bất hạnh: mồ côi, phải đi ở rồi làm thuê cho nhiều gia đình ở trong làng. Hắn là một cố nông hiền lành, chăm chỉ, có những ước mơ giản dị và lương thiện.
- Chí Phèo bị Bá Kiến ghen tuông rồi đẩy đi tù. Ra tù, Chí Phèo bị tha hóa cả ngoại hình lẫn tính cách. Hắn say triền miên. Hắn giao tiếp với mọi người bằng tiếng chửi. Thậm chí, từ kẻ thù, hắn trở thành tay sai cho Bá Kiến trong những cuộc tranh chấp ở làng…
- Nhưng hắn chưa mất hẳn nhân tính. Tình yêu mộc mạc, giản dị với Thị Nở đã đánh thức con người lương thiện ở Chí. Hắn vùng lên để giết chết Bá Kiến và tự kết liễu mình trong bế tắc.
- Nguyên nhân dẫn đến sự tha hóa của Chí Phèo: Do hắn phải sống trong môi trường “quần ngư tranh thực”. Nạn nhân của sự tranh chấp giữa các phe phái phong kiến chính là những người dân hiền lành như Chí. Môi trường xã hội phi nhân tính đã đẻ ra những con người như Chí Phèo.
- Chí Phèo là nạn nhân của bọn địa chủ cường hào ở nông thôn trước kia.
Kết bài:
- Đánh giá về hình tượng nhân vật
- Trình bày cảm nghĩ cá nhân về nhân vật.
Đề 3: Phân tích thái độ của nhân vật Huấn Cao đối với viên quản ngục trong Chữ người tử tù (Nguyễn Tuân).
Mở bài:
- Giới thiệu tác phẩm Chữ người tử tù và tác giả Nguyễn Tuân.
- Giới thiệu nhân vật: Huấn Cao và viên quản ngục.
Thân bài:
- Giai đoạn đầu: Viên quản ngục tỏ thái độ biệt đãi Huấn Cao.
+ Huấn Cao từ chối bằng việc miệt thị, bực tức (“Rồi đến một hôm… ta chỉ muốn có một điều là nhà ngươi đừng đặt chân vào đây”).
+ Thái độ và lời nói của quản ngục, phân tích thái độ tâm lý của Huấn Cao trong lời đáp lại quản ngục, vì sao Huấn Cao lại có thái độ như vậy? Thái độ đó có hợp với hoàn cảnh và tính cách nhân vật không?
- Giai đoạn sau:
+ Huấn Cao cảm nhận được “tấm lòng biệt nhỡn liên tài” của quản ngục, mặc dù trong hoàn cảnh đề lao tù túng, ẩm thối nhưng Huấn Cao vẫn viết chữ tặng quản ngục và khuyên bảo những lời tâm huyết. (“Một người tù cổ đeo gông… ở đây khó giữ thiên lương cho lành vững và rồi cùng đến nhem nhuốc mất cả đời lương thiện đi”)
- Phân tích cử chỉ, lời nói của Huấn Cao đối với viên quản ngục. Thái độ và lời nói của đoạn này hoàn toàn khác trước.
- Rút ra nhận xét: Thái độ của Huấn Cao ở hai giai đoạn tuy khác nhau, nhưng hợp lý, hợp hoàn cảnh, làm nổi bật nhân cách Huấn Cao: Một con người vừa cao ngạo, bất khuất vừa tài hoa, chân tình, biết trân trọng những tấm lòng tốt trong thiên hạ, biết đề cao thiên lương đẹp đẽ của con người.
Kết bài:
- Đánh giá, nhận xét về thái độ của hai nhân vật qua đoạn trích.
- Nêu cách nhìn nhận của mỗi cá nhân.
Gợi ý Văn 10 Soạn bài Viết bài làm văn số 5 – Nghị luận văn học siêu ngắn do giáo viên Ican trực tiếp biên soạn theo chương trình mới nhất. Chúc các bạn học tập vui vẻ.