PHONG CÁCH NGÔN NGỮ CHÍNH LUẬN (Tiếp theo)
II. Các phương tiện diễn đạt và đặc trưng của phong cách ngôn ngữ chính luận
- Các phương tiện diễn đạt
+ Về từ ngữ: văn bản chính luận sử dụng ngôn ngữ thông thường nhưng có khá nhiều từ ngữ chính trị: độc lập đồng bào, tự do, quyền lợi,...
+ Về ngữ pháp: câu văn thường là câu có kết cấu chuẩn mực, gần với những phán đoán lôgíc trong một hệ thống lập luận, diễn đạt trong một mạch suy luận.
+ Về biện pháp tu từ: Ngôn ngữ không phải lúc nào cũng mang tính công thức, ước lệ, khô khan. Ngược lại, nó có thể rất sinh động do sử dụng nhiều các biện pháp tu từ.
- Đặc trưng của phong cách ngôn ngữ chính luận
Tính công khai về quan điểm chính trị.
Tính chặt chẽ trong diễn đạt và suy luận.
Tính truyền cảm, thuyết phục.
III. Luyện tập
Bài 1: SGK – 108
Trong đoạn văn "Ai có súng dùng súng. Ai có gươm dùng gươm, không có gươm thì dùng cuốc, thuổng, gậy gộc. Ai cũng phải ra sức chống thực dân Pháp cứu nước". Có sử dụng các biện pháp tu từ sau:
Biện pháp điệp ngữ: Ai có... dùng ....
Biệp pháp liệt kê: súng, gươm, cuốc, thuồng, gậy gộc (Cách liệt kê giáng bậc, từ lớn đến nhỏ, từ vũ khí đến dụng cụ thô sơ).
Sử dụng các câu ngắn, ngắt đoạn phối hợp với các phép tu từ trên tạo cho đoạn văn có giọng điệu dứt khoát và mạnh mẽ.
Bài 2: SGK – 108
Có thể nêu một số ý sau để chứng minh câu nói của Chủ tịch Hồ Chí Minh:
Luận điểm: Thế hệ nhi đồng, thanh niên,... là mầm non, là thế hệ những người chủ tương lai của đất nước. Thanh niên có sức khỏe, có ý chí, có khát khao dấn thân và cống hiến, có sáng tạo. Đó là những phẩm chất làm nên sự phát triển bền vững của mỗi quốc gia.
Luận cứ:
Thế hệ trẻ được thụ hưởng một nền giáo dục tiên tiến
Thế hệ trẻ được tiếp cận với khoa học - kĩ thuật hiện đại
Thế hệ trẻ tiếp nối truyền thống cần cù, ham học hỏi của cha ông.
Luận chứng:
Thế hệ trẻ trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc: kháng chiến chống Pháp, kháng chiến chống Mĩ
Thế hệ trẻ trong công cuộc xây dựng xã hội chủ nghĩa.
Bài 3: SGK – 108
Đoạn văn có thể nêu những ý sau:
* Lòng yêu nước có thể được giáo dục từ truyền thống, nhưng cũng bắt nguồn từ những tình cảm thiết thực, "nhỏ bé". Đó là:
- Tình yêu đối với những người thân yêu, ruột thịt: cha mẹ, ông bà, anh chị em,...
- Tình yêu đối với làng quê, với những con phố nhỏ, nơi chôn nhau cắt rốn, tình yêu đối với những kỉ niệm ấu thơ.
* Từ tình cảm cụ thể và "nhỏ bé" nhưng sâu sắc, thiết tha, lòng yêu nước được hình thành và trở thành một thứ tình cảm thiêng liêng, gần gũi và luôn thường trực trong mỗi con người.
* Yêu nước phải gắn với việc bảo vệ và xây dựng đất nước.
Gợi ý Văn 11 Soạn bài Phong cách ngôn ngữ chính luận (tiếp theo) do giáo viên Ican trực tiếp biên soạn theo chương trình mới nhất. Chúc các bạn học tập vui vẻ