I. Khái niệm
- Tự sự: Tự sự (kể chuyện) là phương thức trình bày một chuỗi các sự việc, sự việc này dẫn đến sự việc kia, cuối cùng dẫn đến một kết thúc, thể hiện một ý nghĩa.
- Sự việc:
+ Là cái xảy ra được nhận thức có ranh giới rõ ràng, phân biệt với những cái xảy ra khác.
+ Mỗi sự việc trong văn bản tự sự được diễn tả bằng lời nói, cử chỉ, hành động của nhân vật trong quan hệ với nhân vật khác.
+ Sự việc tiêu biểu là những sự việc quan trọng góp phần hình thành cốt truyện, do người viết, người kể chọn lọc nhằm dẫn dắt, tô đậm đặc điểm. tính cách nhân vật, tạo sự hấp dẫn.
2. Chi tiết
- Mỗi sự việc có thể có nhiều chi tiết.
- Chi tiết là tiểu tiết của một tác phẩm mang sức chứa lớn về cảm xúc và tư tưởng.
- Chi tiết bao gồm: một lời nói, một cử chỉ, một hành động, một hình ảnh thiên nhiên, một nét chân dung...
=> Chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu là khâu quan trọng trong quá trình viết hoặc kể lại một câu chuyện.
II. CÁCH CHỌN SỰ VIỆC, CHI TIẾT TIÊU BIỂU
- Xác định mục đích của việc lựa chọn (để kể lại, để viết bài văn tự sự hoặc để làm dẫn chứng cho một việc làm nào đó…).
- Xác định đề tài của văn bản: Kể về một trận đánh, về tình mẹ con, vợ chồng,...
- Dự kiến cốt truyện:
+ Cốt truyện truyền thống, thường gồm các phần: Trình bày, khai đoạn (thắt nút), phát triển, đỉnh điểm (cao trào) và kết thúc (mở nút).
+ Cốt truyện phóng khoáng kiểu hiện đại: Là cốt truyện không theo lôgíc kể trên, có thể đảo lộn hoặc thiếu một phần nào đó hoặc có loại tự sự mà không có… chuyện (chỉ miêu tả những dòng cảm xúc).
- Cuối cùng ta hãy chia cốt truyện thành các đoạn, mỗi đoạn chọn một vài sự việc, chi tiết tiêu biểu nổi bật.
=> Sự việc, chi tiết tiêu biểu có tác dụng dẫn dắt câu chuyện, tô đậm tính cách nhân vật và tập trung thể hiện chủ đề của câu chuyện.