TÓM TẮT VĂN BẢN THUYẾT MINH
I. HƯỚNG DẪN SOẠN BÀI
A. Mục đích, yêu cầu tóm tắt của văn bản thuyết minh
B. Cách tóm tắt một văn bản thuyết minh
1. Đọc văn bản sau và trả lời câu hỏi
a. Trả lời câu hỏi
- Văn bản Nhà sàn thuyết minh về đối tượng là nhà sàn – một kiểu kiến trúc nhà ở độc đáo ở miền núi của một số dân tộc thiểu số nước ta.
- Đại ý của văn bản là thuyết mình về cấu tạo, nguồn gốc, công dụng của nhà sàn.
b. Bố cục
- Mở bài (đoạn 1): Giới thiệu, nêu định nghĩa và mục đích sử dụng của nhà sàn.
- Thần bài (đoạn 2 và 3): Thuyết minh chi tiết về cấu tạo, nguồn gốc, công dụng của nhà sàn trong đời sống.
- Kết bài (đoạn còn lại): Đánh giá, ca ngợi vẻ đẹp và tính hấp dẫn của nhà sàn ở Việt Nam.
c. Tóm tắt văn bản
Nhà sàn là kiến trúc dùng để ở hoặc dùng với mục đích khác của một số đồng bào dân tộc thiểu số tại Việt Nam. Nhà sàn được xây dựng bằng vật liệu có nguồn gốc tự nhiên và có nhiều cột chống. Không gian của nhà sàn bao gồm mặt sàn, gầm sàn, các khoang lớn nhỏ, cầu thàng,… được sử dụng để sinh hoạt như ăn ở, tiếp khách, hoặc sinh hoạt cộng đồng. Nhà sàn xuất hiện chủ yếu ở miền núi Việt Nam và khu vực Đông Nam Á từ thời đá mới. Nhà sàn có nhiều tiện ích đối với đời sống đồng bào các dân tộc thiểu số như tận dụng nguyên liệu, giữ vệ sinh, chống thú dữ,… Nhà sàn ở Việt Nam đạt tới đỉnh cao kĩ thuật, thẩm mĩ và rất hấp dẫn khách du lịc trong và ngoài nước.
2. Nêu cách tóm tắt văn bản thuyết minh
Muốn tóm tắt văn bản thuyết minh, cần xác định mục đích, yêu cầu tóm tắt; độc văn bản gốc để nắm vững đối tượng thuyết minh; tìm bố cục của văn bản. Từ đó, viết tóm lược các ý để hình thành văn bản tóm tắt.
II. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM
- Tóm tắt văn bản thuyết minh nhằm hiểu và nắm bắt được nội dung chính của văn bản đó. Bản tóm tắt phải rõ ràng, chính xác so với nội dung của văn bản gốc.
- Muốn tóm tắt văn bản thuyết minh, cần xác định mục đích, yêu cầu tóm tắt; độc văn bản gốc để nắm vững đối tượng thuyết minh; tìm bố cục của văn bản. Từ đó, viết tóm lược các ý để hình thành văn bản tóm tắt.
III. GỢI Ý LUYỆN TẬP
Câu 1 (Sách giáo khoa Ngữ văn 10 tập 2 – trang 71)
a. Đối tượng thuyết minh của văn bản là nhà thơ Ba – sô. Nội dung thuyết minh bao gồm: tiểu sử, sự nghiệp của nhà thơ Ba – sô và những đặc điểm của thơ hai – cư Nhật Bản.
b. Bố cục: 2 phần.
- Phần 1 (tương ứng đoạn 1): Giới thiệu về tiểu sử, cuộc đời của nhà thơ Ba – sô.
- Phần 2 (tương ứng đoạn 2): Thuyết minh về đặc điểm của thơ Hai – cư.
c. Viết đoạn tóm tắt về thơ hai – cư
So với các thể loại thơ khác trên thế giới, thơ hai – cư có số từ vào loại ít nhất. Mỗi bài thơ đều có một tứ thơ nhất định, thường chỉ ghi lại một phong cảnh với vài sự vật cụ thể, trong một thời điểm nào đó để gợi lên một cảm xúc, suy tư. Thời điểm trong thơ hai – cư được xác định theo mùa gọi là “quý ngữ”. Thơ hai – cư thấm đẫm tinh thần thiền tông và văn hóa phương Đông nói chung, Hai – cư thường thể hiện con người và vạn vật trong mối quan hệ khăng khít với cái nhìn nhất thể hóa. Thơ Hai – cư thường chỉ dùng những nét chấm phá, chỉ gợi không tả, chất chứa nhiều khoảng trống để thỏa mãn trí tưởng tượng của con người.
Câu 2 (Sách giáo khoa Ngữ văn 10 tập 2 – trang 73)
a. Văn bản Đền Ngọc Sơn và hồn thơ Hà Nội thuyết minh về đền Ngọc Sơn - một thắng cảnh nổi tiếng của Hà Nội.
So với các văn bản thuyết minh ở trên, văn bản này khác ở đối tượng thuyết minh, khác ở nội dung thuyết minh; đồng thời tác giả thể hiện niềm tự hào đối với một di sản văn hóa của đất nước.
b. Đoạn văn tóm tắt cảnh Tháp Bút, Đài Nghiên
Đến với đền Ngọc Sơn, hình tượng kiến trúc đầu tiên gây ấn tượng là Tháp Bút, Đài Nghiên. Tháp Bút dựng trên đỉnh núi Ngọc Bội, đỉnh cao của tháp có ngọn bút màu đỏ trỏ lên trời xanh, thân tháp có 3 chữ tả thanh thiên đầy kiêu hãnh. Cạnh Tháp Bút là cổng dẫn tới Đài Nghiên. Gọi là Đài Nghiên bởi cổng mang hình cái đài để đỡ nghiên mực hình trái đào tạc đá, đặt trên đầu ba chú ếch với ý nghĩa sâu xa “ao nghiên, ruộng chữ”. Phía sau Đài Nghiên là cầu Thê Húc cong cong màu đỏ nối sang Đảo Ngọc, nơi tọa lạc của ngôi đền thiêng giữa sóng nước Hồ Gươm.
Gợi ý Văn 10 Soạn bài Tóm tắt văn bản thuyết minh do giáo viên Ican trực tiếp biên soạn theo chương trình mới nhất. Chúc các bạn học tập vui vẻ