PHƯƠNG PHÁP THUYẾT MINH
I. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM
- Muốn làm bài văn thuyết minh có kết quả, người làm bài phải nắm được phương pháp thuyết minh.
- Những phương pháp thuyết minh thường gặp là: định nghĩa, chú thích, phân tích, phân loại, liệt kê, giảng giải nguyên nhân – kết quả, nêu ví dụ, so sánh, dùng số liệu.
- Việc lựa chọn, vận dụng và phối hợp các phương pháp thuyết minh cần tuân theo các nguyên tắc: không xa rời mục đích thuyết minh; làm nổi bật bản chất và đặc trưng của sự vật, hiện tượng; làm cho người đọc, người nghe tiếp nhận dễ dàng và hứng thú.
II. HƯỚNG DẪN SOẠN BÀI
1. Tầm quan trọng của phương pháp thuyết minh
- Văn bản thuyết minh là kiểu văn bản thông dụng trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. Văn bản thuyết minh cung cấp tri thức khách quan về đặc điểm, tính chất, nguyên nhân,.. của sự vật – hiện tượng trong tự nhiên, xã hội bằng phương thức trình bày – giải thích.
- Để làm tốt bài văn thuyết minh, cần hiểu rõ ràng và chính xác, đầy đủ về đối tượng thuyết minh.
- Mối quan hệ giữa phương pháp thuyết minh và mục đích thuyết minh:
+ Phương pháp thuyết minh phục vụ mục đích thuyết minh.
+ Mục đích thuyết minh được thực hiện hóa thành bài văn thuyết minh thông qua các phương pháp thuyết minh.
2. Một số phương pháp thuyết minh
a. Phương pháp liệt kê
b. Phương pháp nêu ví dụ
c. Phương pháp nêu số liệu
d. Phương pháp so sánh
e. Phương pháp nêu định nghĩa, giải thích
g. Phương pháp phân loại, phân tích
h. Phương pháp nêu chú thích
i. Phương pháp giảng giải nguyên nhân – kết quả
3. Yêu cầu đối với việc vận dụng phương pháp thuyết minh
- Không xa rời mục tiêu thuyết minh
- Làm nổi bật bản chất và đặc trưng của đối tượng thuyết minh
- Làm cho người đọc, người nghe tiếp nhận hứng thú, dễ dàng.
III. GỢI Ý LUYỆN TẬP
Câu 1 (Sách giáo khoa Ngữ văn 10 tập 2 – trang 51)
Trong đoạn văn có sử dụng nhiều phương pháp thuyết minh:
- Phương pháp chú thích: Hoa lan được người phương Đông tôn là “Loài hoa vương giả”… nữ hoàng của các loài hoa.
- Phương pháp nêu số liệu: Chỉ riêng 10 loài của chi lan Hài Vệ Nữ cho thấy sự đa dạng tuyệt vời của hoa, của lá về hình dáng, màu sắc.
- Phương pháp giải thích: Họ lan được chia làm hai nhóm: nhóm phong lan …lớp thảm lục.
Ngoài việc sử dụng các phương pháp thuyết minh, văn bản còn có sự kết hợp, đan xen nhiều yếu tố miêu tả khác làm cho đoạn trích hấp dẫn, khoa học, chính xác và khách quan.
Bài 2 (Sách giáo khoa Ngữ văn 10 tập 2 – trang 52)
Gợi ý:
a. Mở bài: Giới thiệu về ngành, nghề truyền thống.
b. Thân thân: Thuyết minh về ngành, nghề truyền thống.
- Lịch sử hình thành nghề truyền thống.
- Quá trình sản xuất của ngành, nghề đó.
- Ý nghĩa/ thương hiệu của ngành nghề truyền thống.
c. Kết bài:
- Khẳng định vai trò của ngành, nghề.
- Liên hệ nhận thức, hành động của bản thân về việc gìn giữ những giá trị truyền thống của ngành, nghề đó.
Gợi ý Văn 10 Soạn bài Phương pháp thuyết minh do giáo viên Ican trực tiếp biên soạn theo chương trình mới nhất. Chúc các bạn học tập vui vẻ