ĐẠI CÁO BÌNH NGÔ
(BÌNH NGÔ ĐẠI CÁO)
I. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM
1. Cuộc đời
Nguyễn Trãi là bậc anh hùng dân tộc, một nhân vật toàn tài hiếm có nhưng lại là người phải chịu những oan khiên thảm khốc dưới thời phong kiến. Ông là nhà thơ, nhà văn kiệt xuất, là danh nhân văn hóa thế giới, có những đóng góp to lớn cho sự phát triển văn hóa, văn học dân tộc.
2. Sự nghiệp văn học
a. Tác phẩm chính
- Tác phẩm chữ Hán: Quân Trung từ mệnh tập, Bính Ngô đại cáo, Ức Trai thi tập, CHí Linh sơn phú,…
- Tác phẩm chữ Nôm: Quốc âm thi tập (254 bài thơ).
b. Giá trị văn chương
- Văn chính luận có tư tưởng xuyên suốt là tư tưởng nhân nghĩa, yêu nước thương dân. Nghệ thuật đạt tới trình độ mẫu mực, kết cấu chặt chẽ, lập luận sắc bén. Một số tác phẩm chính: Quân Trung từ mệnh tập, Bình Ngô đại cáo, Chiếu biểu viết duới thời Lê.
- Thơ trữ tình có 2 nội dung lớn:
+ Thể hiện người anh hùng vĩ đại với lí tưởng là nhân nghĩa, yêu nước – thương dân; phẩm chất của người anh hùng được thể hiện rõ qua chiến đấu chống giặc ngoại xâm.
+ Thể hiện con người trần thế, đau nỗi đau của con người, yêu tình yêu của con người; cảm nhận về thiên nhiên và cuộc sống; tình cảm vua – tôi, cha con, anh em sâu sắc.
II. HƯỚNG DẪN SOẠN BÀI
Câu 1 (Sách giáo khoa Ngữ văn 10 tập 2 – trang 13)
Nguyễn Trãi là một nhân vật lịch sử vì:
- Nguyễn Trãi sống trong thời kì lịch sử có nhiều biến động.
- Ông tham gia vào cuộc khởi nghĩa Lam Sơn, trở thành quân sư thân cận bên cạnh Lê Lợi, giúp cuộc khởi nghĩa thắng lợi lập ra triều đại mới cho dân tộc.
- Khi triều đại mới thành lập ông bị nghi ngờ và không được trọng dụng.
- Vụ án Lệ Chi viên khiến Nguyễn Trãi và gia đình ông bị chu di tam tộc, nhưng sau đó ông đã được giải oan.
=> Nguyễn Trãi sống trong lịch sử, có đóng góp lớn cho lịch sử dân tộc.
Câu 2 (Sách giáo khoa Ngữ văn 10 tập 2 – trang 13)
- Một số tác phẩm của Nguyễn Trãi đã được học: Côn Sơn ca, Cảnh ngày hè, Đại cáo bình Ngô.
- Một số tác phẩm khác như: Dư địa chí, Nam Sơn thực lục, Quân trung từ mệnh tập.
Câu 3 (Sách giáo khoa Ngữ văn 10 tập 2 – trang 13)
Bài thơ đã học của Nguyễn Trãi là bài thơ Cảnh ngày hè (Ngữ văn 10 tập 1). Đây là bài thơ thể hiện tình yêu thiên nhiên, yêu nước thương dân của Nguyễn Trãi.
“Dẽ có ngu cầm đàn một tiếng
Dân giàu đủ khắp đòi phương”
Hai câu thơ cuối cùng của bài thơ đã diễn tả khát vọng, nỗi niềm mong mỏi da diết của tác giả về cuộc sống thanh bình, hạnh phúc của nhân dân. Nhà thơ mong muốn có chiếc đàn của vua Thuấn để gảy lên khúc Nam Phong ca ngợi cuộc sống ấm no, hạnh phúc của muôn dân.
Lấy chuyện xưa để nói chuyện nay, cho thấy tấm lòng yêu nước thương dân đến trọn cuộc đời của Nguyễn Trãi ở đằng sau bức tranh thiên nhiên và cuộc sống ngày hè. Đồng thời cũng là sự ca ngợi sự hưng thịnh của đất nước, lời nhắc nhở với những bậc quân vương luôn quan tâm đến đời sống của nhân dân, để đất nước luôn ấm no, thái bình thịnh trị.
Câu 4 (Sách giáo khoa Ngữ văn 10 tập 2 – trang 13)
Giá trị cơ bản về nội dung và nghệ thuật của thơ văn Nguyễn Trãi:
* Giá trị nội dung:
- Tư tưởng nhân nghĩa với quan điểm lấy dân làm gốc.
- Thể hiện rõ ràng quan điểm xây dựng nhân cách con người mang tinh thần nhân văn cao đẹp.
- Mang những triết lí nhân sinh giản dị mà sâu sắc.
* Giá trị nghệ thuật:
- Từ ngữ, hình ảnh giàu tính dân tộc.
- Sáng tạo thể thơ thất ngôn xen lục ngôn.
- Đóng vai trò quan trọng trong việc đặt nền móng cho thơ ca Tiếng Việt.
Gợi ý Văn 10 Soạn bài Đại cáo bình Ngô (Phần tác giả) do giáo viên Ican trực tiếp biên soạn theo chương trình mới nhất. Chúc các bạn học tập vui vẻ.