BÀI 13. LIÊN KẾT CỘNG HOÁ TRỊ
A. LÝ THUYẾT TRỌNG TÂM
I. Sự hình thành liên kết cộng hóa trị
1. Hình thành liên kết cộng hóa trị trong phân tử đơn chất
- Liên kết cộng hóa trị là liên kết tạo nên giữa hai nguyên tử bằng một hay nhiều cặp electron chung.
- Mỗi cặp eletron chung là một liên kết hóa trị
- Các phân tử H2, O2, N2, Cl2.. tạo nên từ hai nguyên tử của cùng một nguyên tố (có độ âm điện như nhau) nên cặp electron chung không bị lệch về phía nguyên tử nào. Đó là liên kết cộng hóa trị không cực.
Ví dụ:
2. Hình thành liên kết cộng hóa trị trong phân tử hợp chất
Ví dụ: Phân tử hiđro clorua HCl.
Trong phân tử hiđro, mỗi nguyển tử ( H và Cl) góp 1 electron tạo thành một cặp electron chung để tạo liên kết cộng hóa trị. Cặp electron liên kết bị lệch về phía Clo, (Độ âm điện của Cl là 3,5 lớn hơn độ âm điện của H là 2,1 ) liên kết cộng hóa trị này bị phân cực.
II. Độ âm điện và liên kết hóa học
- Liên kết ion là trường hợp riêng của liên kết cộng hóa trị.
- Hiệu độ âm điện và liên kết hóa học:
Hiệu số độ âm điện | 0,0 → < 0,4 | 0,4 → < 1,7 | ≥ 1,7 |
Loại liên kết | Cộng hóa trị không cực | Cộng hóa trị có cực | Ion |
B. PHƯƠNG PHÁP GIẢI BÀI TẬP
Bài tập liên quan đến liên kết cộng hóa trị đa phần là các bài tập lý thuyết, để làm tốt bài tập liên quan đến liên kết cộng hóa trị, học sinh cần ghi nhớ một số kiến thức sau:
- Liên kết cộng hóa trị là liên kết tạo nên giữa hai nguyên tử bằng một hay nhiều cặp electron chung.
- Liên kết cộng hóa trị không cực là liên kết được tạo nên giữa hai nguyên tử bằng những cặp electron chung.
- Liên kết cộng hóa trị trong đó cặp electron chung bị lệch về phía một nguyên tử được gọi là liên kết cộng hóa trị có cực
- Mối liên hệ giữa độ âm điện và liên kết hóa học
Hiệu số độ âm điện | 0,0 → < 0,4 | 0,4 → < 1,7 | ≥ 1,7 |
Loại liên kết | Cộng hóa trị không cực | Cộng hóa trị có cực | Ion |
C. GIẢI BÀI TẬP SÁCH GIÁO KHOA
Bài 1 (trang 64 SGK Hóa học 10):
Chọn câu đúng nhất về liên kết cộng hóa trị.
Liên kết cộng hóa trị là liên kết
A. Giữa các phi kim với nhau.
B. Trong đó cặp electron chung bị lệch về một nguyên tử.
C. Được hình thành do sự dùng chung electron của 2 nguyên tử khác nhau.
D. Được tạo nên giữa 2 nguyên tử bằng một hay nhiều cặp electron chung.
Hướng dẫn giải:
Chọn D.
Bài 2 (trang 64 SGK Hóa học 10):
Chọn câu đúng trong các câu sau:
A. Trong liên kết cộng hóa trị cặp electron lệch về phía nguyên tử có độ âm điện nhỏ hơn.
B. Liên kết cộng hóa trị có cực được tạo thành giữa 2 nguyên tử có hiệu độ âm điện từ 0,4 đến nhỏ hơn 1,7.
C. Liên kết cộng hóa trị không có cực được tạo nên từ các nguyên tử khác hẳn nhau về tính chất hóa học.
D. Hiệu độ âm điện giữa 2 nguyên tử lớn thì phân tử phân cực yếu.
Hướng dẫn giải:
Chọn B.
Bài 3 (trang 64 SGK Hóa học 10):
Độ âm điện của một nguyên tử đặc trưng cho
A. khả năng hút electron của nguyên tử đó khi hình thành liên kết hóa học.
B. khả năng nhường electron của nguyên tử đó cho nguyên tử khác.
C. khả năng tham gia phản ứng mạnh hay yếu của nguyên tử đó.
D. khả năng nhường proton của nguyên tử đó cho nguyên tử khác.
Chọn đáp án đúng.
Hướng dẫn giải:
Chọn A.
Bài 4 (trang 64 SGK Hóa học 10):
Thế nào là liên kết ion, liên kết cộng hóa trị không cực, liên kết cộng hóa trị có cực. Cho thí dụ minh họa.
Hướng dẫn giải:
Liên kết ion là liên kết được hình thành bởi lực hút tĩnh điện giữa các ion mang điện trái dấu.
Thí dụ : K+ + Cl– → KCl.
Liên kết cộng hóa trị không cực là liên kết được tạo nên giữa hai nguyên tử bằng những cặp electron chung.
Liên kết cộng hóa trị trong đó cặp electron chung bị lệch về phía một nguyên tử được gọi là liên kết cộng hóa trị có cực
Bài 5 (trang 64 SGK Hóa học 10):
Dựa vào hiệu độ âm điện các nguyên tố, hãy cho biết có loại liên kết nào trong các chất sau đây :
AlCl3, CaCl2, CaS, Al2S3?
Lấy giá trị độ âm điện của các nguyên tố ở bảng 6 trang 45
Hướng dẫn giải:
Hiệu độ âm điện liên kết Ca-Cl trong CaCl2 = 2, 16 Þ Liên kết ion.
Hiệu độ âm điện của Al – Cl trong AlCl3, Ca-S trong CaS, Al – S trong Al2S3 lần lượt là : 1,55 ; 1,58 ; 0,97 Þ Liên kết cộng hóa trị có cực.
Bài 6 (trang 64 SGK Hóa học 10):
Viết công thức electron và công thức cấu tạo các phân tử sau: Cl2, CH4, C2H2, C2H4, NH3.
Hướng dẫn giải:
Công thức electron và công thức cấu tạo các phân tử sau:
Bài 7 (trang 64 SGK Hóa học 10):
X, A, Z là những nguyên tố có số điện tích hạt nhân là 9, 19, 8.
a) Viết cấu hình electron nguyên tử của các nguyên tố đó.
b) Dự đoán liên kết hóa học có thể có giữa các cặp X và A, A và Z, Z và X.
Hướng dẫn giải:
a)
9X : 1s22s22p5 Þ X là F có độ âm điện là 3,98.
19A : 1s22s22p63s23p64s1 Þ A là K có độ âm điện là 0,82.
8Z: 1s22s22p4 Þ Z là O có độ âm điện là 3,44.
b)
Cặp X và A, hiệu số độ âm điện là: 3,98 – 0,82 = 3,16 Þ Liên kết hóa học giữa X và A là liên kết ion.
Cặp A và Z, hiệu số độ âm điện là: 3,44 – 0,82 = 2,62 Þ Liên kết hóa học giữa Z và A là có liên kết ion.
Cặp X và Z, hiệu số độ âm điện là: 3,98 – 3,44 = 0,54 Þ Liên kết hóa học giữa X và Z là có liên kết cộng hóa trị có cực.
Trên đây là gợi ý bài Liên kết cộng hóa trị Hóa 10 mà ICAN soạn thảo. Cảm ơn bạn đã theo dõi và chia sẻ nhé. Chúc các bạn học vui vẻ