BÀI 7. BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC
A. LÝ THUYẾT TRỌNG TÂM
1. NGUYÊN TẮC SẮP XẾP CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC
Các nguyên tố hóa học được xếp vào bảng tuần hoàn dựa trên các nguyên tắc sau:
a) Các nguyên tố được xếp theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân.
b) Các nguyên tố có cùng số lớp electron trong nguyên tử được xếp thành một hàng ngang (chu kì).
c) Các nguyên tố có cùng số electron hóa trị (electron có khả năng tham gia vào quá trình hình thành liên kết hóa học) được xếp thành một cột (nhóm).
2. CẤU TẠO BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC
a) Ô nguyên tố
Mỗi nguyên tố hóa học được xếp vào một ô của bảng gọi là ô nguyên tố. Các ô nguyên tố được đánh số thứ tự, số thứ tự chính là số điện tích Z của nguyên tố đó.
b) Chu kì
- Định nghĩa: Chu kì là dãy các nguyên tố mà nguyên tử của chúng có cùng số lớp electron, được xếp theo chiều điện tích hạt nhân tang dần.
- Số thứ tự của chu kì trùng với số lớp electron của nguyên tử của các nguyên tố trong chu kì đó.
- Có 7 chu kì
+ Chu kì nhỏ: là các chu kì 1, 2, 3.
+ Chu kì lớn: là các chu kì 4, 5, 6, 7.
c) Nhóm nguyên tố
- Định nghĩa: Nhóm là tập hợp các nguyên tố hóa học được xếp thành cột gồm các nguyên tố mà nguyên tử có cấu hình electron lớp ngoài cùng tương tự nhau, do đó tính chất hóa học gần giống nhau.
- Nguyên tử của các nguyên tố trong cùng một nhóm có số electron hóa trị bằng nhau và bằng số thứ tự của nhóm (trừ hai cột cuối của nhóm VIIIB)
- Các nhóm nguyên tố gồm nhóm A và nhóm B.
+ Nhóm A bao gồm các nguyên tố s và nguyên tố p.
+ Nhóm B bao gồm các nguyên tố d và nguyên tố f.
B. PHƯƠNG PHÁP GIẢI BÀI TẬP
Bài tập liên quan đến bảng tuần hoàn đa phần là các bài tập lý thuyết, để làm tốt bài tập liên quan đến bảng tuần hoàn, học sinh cần học hiểu kiến thức liên quan đến nguyên tắc sắp xếp các nguyên tố hóa học, cấu tạo bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học.
C. GIẢI BÀI TẬP SÁCH GIÁO KHOA
Bài 1 (trang 35 SGK Hóa học 10):
Các nguyên tố xếp ở chu kì 6 có số lớp electron trong nguyên tử là:
A. 3.
B. 5.
C. 6.
D. 7.
Chọn đáp số đúng.
Hướng dẫn giải:
Chọn C.
Số thứ tự của chu kì bằng số lớp electron.
Bài 2 (trang 35 SGK Hóa học 10):
Trong bảng tuần hoàn các nguyên tố, số chu kì nhỏ và số chu kì lớn là:
A. 3 và 3.
B. 3 và 4.
C. 4 và 4.
D. 4 và 3.
Chọn đáp số đúng.
Hướng dẫn giải:
Chọn B.
Bài 3 (trang 35 SGK Hóa học 10):
Số nguyên tố trong chu kì 3 và 5 là:
A. 8 và 18.
B. 18 và 8.
C. 8 và 8.
D. 18 và 18.
Chọn đáp số đúng.
Hướng dẫn giải:
Chọn A.
Bài 4 (trang 35 SGK Hóa học 10):
Trong bảng tuần hoàn, các nguyên tố được sắp xếp theo nguyên tắc:
A. Theo chiều tăng của điện tích hạt nhân.
B. Các nguyên tố có cùng số lớp electron trong nguyên tử được xếp thành 1 hàng.
C. Các nguyên tố có cùng số electron hóa trị trong nguyên tử được xếp thành 1 cột.
D. Cả A, B, C.
Chọn đáp án đúng.
Hướng dẫn giải:
Chọn D.
Bài 5 (trang 35 SGK Hóa học 10):
Tìm câu sai trong các câu sau đây:
A. Bảng tuần hoàn gồm có các ô nguyên tố, các chu kì và các nhóm.
B. Chu kì là dãy các nguyên tố mà những nguyên tử của chúng có cùng số lớp electron, được sắp xếp theo chiều điện tích hạt nhân tăng dần.
C. Bảng tuần hoàn có 7 chu kì. Số thứ tự của chu kì bằng số phân lớp electron trong nguyên tử.
D. Bảng tuần hoàn có 8 nhóm A và 8 nhóm B.
Hướng dẫn giải:
Chọn C.
Bài 6 (trang 35 SGK Hóa học 10):
Hãy cho biết nguyên tắc sắp xếp các nguyên tố trong bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học.
Hướng dẫn giải:
a) Các nguyên tố được sắp xếp theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân.
b) Các nguyên tố có cùng số lớp electron trong nguyên tử được sắp xếp thành một hàng.
c) Các nguyên tố có số electron hóa trị được xếp thành một cột.
Bài 7 (trang 35 SGK Hóa học 10):
a) Nhóm nguyên tố là gì?
b) Bảng tuần hoàn các nguyên tố có bao nhiêu cột?
c) Bảng tuần hoàn có bao nhiêu nhóm A?
d) Bảng tuần hoàn có bao nhiêu nhóm B? Các nhóm B gồm bao nhiêu cột?
e) Những nhóm nào chứa nguyên tố s? Những nhóm nào chứa nguyên tố p? Những nhóm nào chứa nguyên tố d?
Hướng dẫn giải:
a) Nhóm nguyên tố là tập hợp các nguyên tố mà nguyên tử có cấu hình electron tương tự nhau, do đó có tính chất hóa học gần giống nhau và xếp thành một cột.
b) Bảng tuần hoàn có 18 cột.
c) Bảng tuần hoàn có 8 nhóm A.
d) Bảng tuần hoàn có 8 nhóm B, gồm 10 cột.
e) Nhóm IA và IIA chứa nguyên tố s, nhóm IIIA đến nhóm VIIIA (trừ He) chứa các nguyên tố p. Các nhóm từ IIIB đến IIB (theo chiều từ trái qua phải trong bảng tuần hoàn) chứa các nguyên tố d.
Bài 8 (trang 35 SGK Hóa học 10):
Hãy cho biết quan hệ giữa số thứ tự của nhóm A và số electron hóa trị trong nguyên tử của các nguyên tố trong nhóm.
Hướng dẫn giải:
Số thứ tự của các nhóm A trùng với số electron hóa trị trong nguyên tử của các nguyên tố trong nhóm.
Bài 9 (trang 35 SGK Hóa học 10):
Hãy cho biết số electron thuộc lớp ngoài cùng của nguyên tử các nguyên tố Li, Be, B, C, N, O, F, Ne.
Hướng dẫn giải:
Số electron thuộc lớp ngoài của nguyên tử các nguyên tố Li: 1e; Be : 2e; B: 3e; C: 4e; N: 5e; O: 6e; F: 7e; Ne: 8e.
Trên đây là gợi ý giải bài tập Hóa 10 bài Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học do giáo viên Ican trực tiếp biên soạn theo chương trình mới nhất. Chúc các bạn học tập vui vẻ